Aleja Szucha – areszt śledczy Gestapo

Multimedialna wystawa stała w warszawskim Mauzoleum Walki i Męczeństwa, mieszczącym się w budynku dawnego aresztu śledczego Gestapo.

Zwiedzającym towarzyszy 5 etiud filmowych podkreślających grozę tego miejsca, obejrzeć też można multimedialny przekaz, składający się z czterech stanowisk prezentacji historycznej. Odwiedzający Mauzoleum rozpoczynają zwiedzanie od obejrzenia etiudy filmowej Twarze zamęczonych, w której przewijają się nazwiska i twarze przesłuchiwanych na Szucha, zmarłych w wyniku tortur, a jednocześnie słuchają narracji o historii tego miejsca. Następnie przechodzą do korytarza równoległego do korytarza z celami izolacyjnymi, gdzie umieszczono cztery stanowiska multimedialne. Wojna obronna i okupacja, stanowisko to ukazuje niemieckie aneksje przed wybuchem II wojny światowej, wojnę obronną we wrześniu 1939 roku i podział Polski pomiędzy III Rzeszę i ZSRR, politykę hitlerowską na okupowanych terenach polskich, akcję likwidacji elit, eksterminację ludności żydowskiej i masowe wysiedlenia Polaków.

Droga z Pawiaka na Szucha to stanowisko przedstawiające drogę na przesłuchanie na Szucha, którą przebywał, nieraz wielokrotnie, prawie każdy więzień Pawiaka. Jest to jednocześnie okazja do pokazania getta i najważniejszych punktów okupacyjnej Warszawy, gmachu na Szucha 25, w którym urzędowało gestapo, aresztu domowego na Szucha. Przedstawiono tu też materiały poświęcone transportom z Warszawy do niemieckich obozów koncentracyjnych. W następnym stanowisku multimedialnym Terror i opór pokazano martyrologię mieszkańców stolicy (szczegółowa mapa miejsc straceń w tzw. warszawskim pierścieniu śmierci), polskie akcje sabotażowe (także akcje tzw.  małego sabotażu), zamachy polskiego podziemia na niemieckich  zbrodniarzy w Warszawie, zbrodnie niemieckie w dzielnicy policyjnej na Szucha, dokonane w okresie powstania warszawskiego oraz procesy zbrodniarzy hitlerowskich, ze szczególnym uwzględnieniem kierowników niemieckich władz okupacyjnych w Warszawie. Czwarte stanowisko, Pamięć, to biografie i fotografie więźniów zmarłych w czasie przesłuchań lub w wyniku doznanych na Szucha obrażeń.

Najcenniejszą częścią ekspozycji są pomieszczenia aresztu gestapo, zachowane w prawie nienaruszonym stanie korytarze, cele zbiorowe, izolatki i pokój dyżurnego gestapowca, w którym odbywały się przesłuchania. Zwiedzającym towarzyszą tutaj 4 etiudy filmowe: Znaki osaczenia (kroki gestapowców za oknami), Wola przetrwania (upadający i podnoszący się człowiek), Ślady męki  (projekcja kilkudziesięciu spośród ponad tysiąca napisów na ścianach cel) i Obrazy przesłuchań (rysunki Stanisława Tomaszewskiego-Miedzy przedstawiające przesłuchania na Szucha), a także narracja Świadectwa prawdy (grypsy osadzonych na Szucha).

scenariusz wystawy: Magdalena Wolanowska, Joanna Gierczyńska, Witold Żarnowski
oprawa graficzna: Żaneta Govenlock, Violetta Damięcka
projekt graficzny i wizualizację stanowisk multimedialnych: Jan Rusiński
realizacja etiudy filmowej: R. Kowalski, J. Chojecki, R. Sajewicz